استراتژي كاهش وزن بي‌شماري مانند كرم‌هاي موضعي لاغري، شكم‌بند و مكمل‌هاي لاغري در دسترس است كه بسياري از آن‌ها بي‌اثر و كوتاه‌مدت هستند. اين اتفاق جزء با تغييراتي در شيوه‌ي زندگي ميسر نخواهد شد. داشتن يك سبك زندگي سالم به صورت رعايت رژيم غذايي مناسب، تحرك و فعاليت بدني از ساده‌ترين راه‌هاي مقابله با چاقي است، اما هميشه به راحتي نمي‌توان مشكل چاقي را حل كرد و فرد در آخرين مرحله مجبور به جراحي خواهد شد.


شاخص توده بدن توسط متخصصان و مراقبان سلامت به منظور ارزيابي وضعيت اضافه وزن فرد با كمك دو فاكتور اصلي قد و وزن محاسبه مي‌شود. بدين صورت كه وزن بر حسب كيلوگرم را بر مجذور قد بر حسب متر تقسيم نموده و عدد حاصل را با توجه به جدول BMI تعريف شده توسط سازمان بهداشت جهاني مي‌سنجند. طبقه‌بندي شاخص توده بدن و گروه‌هاي چاقي بدين صورت است:


وزن ايده‌ آل و طبيعي داراي BMI kg / m2 24.9 – 18.5
اضافه وزن داراي BMI kg / m2 29.9 – 25
چاقي درجه يك داراي BMI kg / m2 34.9 – 30
چاقي درجه دو داراي BMI kg / m2 39.9 – 35
چاقي درجه سوم داراي BMI kg / m2 > 40

علل چاقي و اضافه وزن:
1.ژنتيك:ژنتيك يكي از عوامل اصلي چاقي است. والدين چاق با احتمال بيشتري نسبت به سايرين، فرزندان چاق خواهند داشت. البته نمي‌توان همه‌ي تقصيرها را به گردن ژن‌هاي بيچاره انداخت. علامت‌ها و نشانه‌هايي كه به سمت ژن‌ها فرستاده مي‌شود، تأثير مهمي بر ژن‌ها دارند. براي مثال در جوامع غير‌صنعتي و توسعه‌نيافته، استفاده از رژِيم غذايي غربي، از عوامل اصلي چاقي است. بسيار خب، در اين مثال ژن‌ها تغييري نمي‌كنند، اما محيط و عوامل بيروني، ژن‌ها را تحت تأثير قرار مي‌دهند. در حقيقت ژن تحت تأثير محيط است. فراموش نكنيد كه عوامل و متغيرهاي متعددي، دست در دست هم مي‌دهند و بر موجودي پيچيده به نام انسان اثر مي‌گذارند.
2.اعتياد به غذا:فست‌فودها و غذاهاي فرآوري‌شده، شما را به خود وابسته مي‌كنند. شايد كمي عجيب به نظر برسد؛ اما اين مواد غذايي، درست مانند الكل و نيكوتين و ساير مواد اعتيادآور عمل مي‌كنند و باعث مي‌شوند بدن به خوردن آنها وابسته شود. كم‌كم و به تدريج آنها را از برنامه‌ي غذايي خود بيرون كنيد و هميشه به ياد داشته باشيد كه اين بدجنس‌هاي خوشبو و خوش‌طعم با اندام و سلامت شما چه مي‌كنند.
3-انسولين: انسولين يكي از هورمون‌هايي است كه تأثيرات مختلفي در متابوليسم و ديگر اعمال بدن مي‌گذارد. انسولين با اثر به سلول‌هاي كبد باعث مي‌شود اين سلول‌ها با گرفتن قند از خون و ذخيره‌ي آن به صورت گليكوژن، قند خون را كاهش دهند و با تجمع گليكوژن در سلول‌هاي ماهيچه‌اي به عنوان يك منبع سوخت، انرژي را افزايش دهد. همچنين با اثر به بافت‌هاي چربي، استفاده از چربي به عنوان منبع سوخت را متوقف مي‌كند. در صورت نبود يا كمبود انسولين در خون، بدن از چربي به عنوان منبع سوخت استفاده مي‌كند. انسولين به عنوان مركز كنترل متابوليسم بدن عمل مي‌كند. پس متعادل نگه داشتن سطح انسولين خون بسيار مهم است. براي مثال مصرف كربوهيدرات‌ها موجب افزايش انسولين و برهم زدن تعادل آن در خون مي‌شود و منجر به از دست رفتن كالري و كاهش وزن بي‌مورد در بدن مي‌گردد. با كاهش مصرف كربوهيدرات‌ها مي‌توان به صورت منطقي، كاهش وزن پيدا كرد و همراه با سلامتي، زندگي لذت‌بخشي را تجربه كرد.
4-مصرف دارو: گاهي اوقات مصرف برخي از داروها موجب چاقي مي‌شود. مثلا داروهاي مصرفي براي درمان بيماري‌هايي نظير ديابت، داروهاي ضد روان‌پريشي و ضد‌افسردگي از عوامل چاقي محسوب مي‌شوند. به زبان خودماني اين داروها به مغز آدرس اشتباهي مي‌دهند و به شكل انتخابي و غيراصولي باعث ذخيره شدن چربي در بدن مي‌شوند.
5-لپتين:هورمون ديگري كه در چاقي نقش مهمي ايفا مي‌كند، لپتين است. اين هورمون به وسيله‌ي سلول‌هاي چربي توليد مي‌شود و به غده‌ي هيپوتالاموس فرمان سيري مي‌دهد. افراد چاق چربي و لپتين فراواني دارند. مشكل اينجاست كه لپتين در بدن آنها به درستي عمل نمي‌كند و مغز نسبت به آن مقاوم است. به اين حالت «مقاومت لپتيني» گفته مي‌شود و دانشمندان آن را از عوامل چاقيمي‌دانند.
6-قند: قند بدترين عضو رژيم غذايي دنياي كنوني ماست. لقب سم سفيد به درستي انتخاب شده است و اين سفيد مضر كاملا شايسته‌ي آن است. مصرف نادرست قند باعث تغيير در وضعيت هورمون‌ها و بيوشيمي بدن مي‌شود و افزايش وزن ايجاد مي‌كند. گلوكز و فروكتوز از انواع قندها هستند. در تمام مواد غذايي گلوكز وجود دارد. مثلا در نشاسته‌ها و ساير مواد غذايي كه مصرف مي‌كنيم. اما درصد قابل توجهي از فروكتوز بدن ما به وسيله‌ي قند و شكر اضافي به‌دست مي‌آيد. مصرف بيش از اندازه‌ي فروكتوز باعث مقاومت انسوليني مي‌شود و سطح انسولين را در خون بالا مي‌برد و مقاومت لپتيني ايجاد مي‌كند. همه اينها موجبات چاقي را فراهم مي‌كنند.

خطرات چاقي و اضافه وزن:

بيشترين مشكلات كه افراد داراي اضافه وزن و چاق را آزار مي‌دهد شامل:

• احساس خستگي مداوم و بي‌انرژي؛
• تجربه مشكلات تنفس (تنگي نفس در هنگام حركت يا بالا رفتن از پله)؛
• تعريق فراوان نسبت به ديگران؛
• سوزش پوست؛
• اختلال خواب؛
• خروپف هنگام خواب؛
• درد مفاصل.
  فوايد كاهش وزن اضافي:

بسياري از مردم با رسيدن به وزن ايده‌آل با افزايش اعتماد به نفس، احساس بهتري از زندگي مي‌كنند و انرژي بيشتري براي ادامه زندگي به دست مي‌آورند. خطر ابتلا به بسياري از بيماري‌ها با كاهش وزن رفع خواهد شد. در صورت ابتلا به بيماري زمينه‌اي روند درماني فرد بهتر خواهد شد و حتي ممكن است دوز يا تعداد داروهاي مصرفي كاهش يابد. با افزايش اميد به زندگي و كاهش ابتلا به بيماري‌هاي مرتبط با چاقي احتمال مرگ در سنين پايين‌تر كم مي‌شود.در صورت ابتلا به چاقي يا اضافه وزن با كنترل وضعيت سلامت خود مي‌توانيد ابتلا به بيماري‌هاي مرتبط با چاقي را بررسي كنيد. آزمايش‌ها مورد نياز براي تشخيص شامل آزمايش كنترلي قند، سطح كلسترول و تري گليسريد خون، هورمون‌هاي تيروئيد، كبد و چك فشار‌خون است. براي سلامت روان مي‌توانيد نشانه‌ها و علايم خود را با يك روانشناس يا روانپزشك در ميان بگذاريد.

     منبع:چاقي